Duurzaamheidscafés

Humane duurzaamheid: de mens centraal in een duurzame toekomst
Als we denken aan duurzaamheid, denken we vaak meteen aan het milieu: minder CO2-uitstoot, bescherming van de natuur, en hernieuwbare energie. Maar wat gebeurt er als we duurzaamheid breder bekijken en niet alleen economische principes maar ook de mens centraal stellen en humane duurzaamheid als vertrekpunt nemen? Humane duurzaamheid gaat niet alleen over de zorg voor onze planeet, maar ook over zorg voor elkaar en de sociale structuren die ons verbinden. Dit besef is cruciaal als we een toekomst willen creëren waarin zowel de aarde als de mensen goed kunnen samenleven. Humane duurzaamheid leidt niet tot vernietiging van de eigen leefomgeving en uitbuiting van de aarde maar zorgt voor meer balans in hoe wij met de aarde en met elkaar omgaan.

De eerste stap in humane duurzaamheid is bewustwording. Velen beseffen nu wel de impact van hun ecologische voetafdruk, maar humane duurzaamheid vraagt om meer. Het betekent ook nadenken over hoe ons gedrag andere mensen raakt. Toch gaan we vaak onverschillig om met deze bewustwording. Denk aan reisgedrag en consumentisme (overmatig verbruik van goederen/diensten). Dit gedrag gaat direct in tegen de duurzaamheidsgedachte. We weten vaak wat beter is, maar laten gemak, gewenning en luxe voorgaan. De uitdaging ligt in het ombuigen van dit gedrag naar duurzamere keuzes zonder dat we comfort volledig opofferen.

Humane duurzaamheid houdt ook in dat we zorgen voor elkaar. Ongelijkheid, armoede en sociale uitsluiting zijn barrières naar een duurzame toekomst. Duurzaamheid moet niet alleen gericht zijn op technologie, maar vooral op mensen. Het betekent streven naar een eerlijke verdeling van middelen en kansen, zodat iedereen kan profiteren van duurzame ontwikkeling. Deze zorg moet verder gaan dan ons directe lokale netwerk en zich uitstrekken tot mensen wereldwijd, vooral die het hardst worden geraakt door klimaatverandering en niet bij machte hierin keuzes te maken.

Humane duurzaamheid omvat ook bewuste keuzes op het gebied van voeding en leefstijl. Door te kiezen voor biologisch, lokaal en plantaardig voedsel, verminderen we de impact op het milieu en ondersteunen we een duurzamer landbouwsysteem. Minder dierlijke producten en lokaal geproduceerd voedsel verlagen de belasting op het milieu. Daarnaast draagt verantwoord gebruik van medicijnen door dier en mens bij aan een gezonder ecosysteem. Deze leefstijlkeuzes verkleinen onze ecologische voetafdruk en zorgen voor een duurzamer evenwicht tussen mens en natuur.

Het Klimaatakkoord is een voorbeeld van waar humane duurzaamheid internationaal samenkomt. Het roept op tot een eerlijke en inclusieve aanpak van klimaatverandering. Dit betekent dat we allemaal een bijdrage moeten leveren, maar ook dat de lasten eerlijk verdeeld moeten worden. We kunnen niet blijven vasthouden aan schadelijke gewoontes zoals vervuilend reizen of overmatige luxe, terwijl anderen het merendeel van de gevolgen dragen. De toekomst vereist meer mondiale solidariteit: naast het feit dat het Westen historisch het meest heeft bijgedragen aan milieuschade en CO2-uitstoot, is onze ecologische voetafdruk nog steeds vele malen groter dan veel landen in het Zuiden.

In een wereld waar de mens centraal staat, moeten we bewuster omgaan met ons gedrag, zodat zowel de planeet als de samenleving duurzaam kunnen voortbestaan.

Hoe voeden we de discussie in het debat op 10 nov 2024 in Orientalis?

De volgende tegenargumenten op dit pleidooi voor humane duurzaamheid zijn mogelijk:
Individuele vrijheid en keuzevrijheid: Sommigen zouden kunnen stellen dat het beperken van vliegreizen, het ontmoedigen van luxeproducten, of het afkeuren van grote auto’s een inbreuk vormt op individuele vrijheid. Mensen hebben het recht om zelf te bepalen hoe ze hun geld besteden en hoe en hoeveel ze willen reizen. Het kan als betuttelend worden gezien om hun keuzes te willen reguleren op basis van duurzaamheid.

Economische groei en welvaart: Kritiek kan komen vanuit de hoek van economische belangen. Tegenstanders zouden kunnen beargumenteren dat luxeconsumptie, zoals dure goederen en reizen, een belangrijke drijfveer is voor economische groei. Door deze sectoren aan banden te leggen, zou de economie kunnen lijden, banen kunnen verdwijnen, en welvaart kunnen afnemen. Vooral in sectoren zoals luchtvaart, toerisme en de auto-industrie zou een focus op duurzaamheid aanzienlijke economische gevolgen kunnen hebben. Is een hybride benadering wellicht meer haalbaar dan fanatieke doelen stellen.

Technologische vooruitgang als oplossing: Veel mensen geloven dat technologische innovatie uiteindelijk de sleutel is tot duurzame ontwikkeling, zonder dat dit een grote impact hoeft te hebben op levensstijl. Voorstanders van deze visie kunnen wijzen op schone energiebronnen, elektrische auto’s, en de opkomst van milieuvriendelijke producten, waardoor we ons gedrag niet drastisch hoeven aan te passen. Zij zouden stellen dat gedragsverandering niet de meest efficiënte of noodzakelijke weg is naar duurzaamheid en technologie voor alles een oplossing heeft.

Klimaatverandering als ver-van-mijn-bed-show: Sommige mensen kunnen vinden dat hun individuele impact op het klimaat verwaarloosbaar is in het grotere geheel. Ze zouden kunnen zeggen dat hun persoonlijke keuzes weinig verschil maken, zeker zolang grote vervuilers zoals de industrie en de energiesector doorgaan met schadelijke praktijken. Dit kan leiden tot een gevoel van fatalisme of zelfs onverschilligheid tegenover persoonlijke gedragsveranderingen. Hoe verander je gedrag van ruim 8 miljard mensen.

Kosten van duurzame alternatieven: Een ander bezwaar zou kunnen zijn dat duurzamer leven vaak duurder is. Veel mensen kunnen zich geen elektrische auto’s of duurzame producten veroorloven, en zouden vinden dat de transitie naar duurzaamheid vooral wordt gedragen door de rijken. Ze kunnen betogen dat duurzame keuzes vaak niet toegankelijk of haalbaar zijn voor iedereen, wat zorgt voor een ongelijkheid in wie wel of niet kan bijdragen aan de klimaatoplossing. ‘Ik wil wel, maar ik kan niet’, is een uiting waardoor tegenstelling tussen arm en rijk, zowel lokaal als internationaal, politiek kan worden.

Eerdere cafés: